Trong nhiều thế kỷ, nhiều vườn đã trồng cà phê cùng với các loại cây trồng thương mại khác vì một số lý do. Nhưng trong những năm gần đây, với biến đổi khí hậu, thị trường ngày càng biến động và cạnh tranh quốc tế ngày càng tăng, những người trồng cà phê đã phải tìm hiểu những cách khác để đa dạng hóa.
(Nguồn ảnh: Neumann)
Nhiều vườn không thể chấp nhận nhiều rủi ro, phần lớn là vì họ đã hoạt động và sống ở mức độ mà họ hầu như không đủ trang trải. Nhưng một trong số nhiều cách để thích nghi thành công là đa dạng hóa cây trồng - một phương pháp canh tác mà theo đó, người sản xuất trồng các loại cây trồng khác nhau không cạnh tranh về các chất dinh dưỡng và tài nguyên tương tự như cây cà phê.
Đa dạng hóa cây trồng sử dụng các kỹ thuật như xen canh, trồng cây che phủ và luân canh cây trồng không chỉ để hỗ trợ tốt hơn cho hệ sinh thái địa phương mà còn cải thiện sinh kế kinh tế xã hội của người nông dân. Vậy tại sao và bằng cách nào mà ngày càng có nhiều nhà sản xuất cà phê đa dạng hóa cây trồng của họ?
(Nguồn ảnh: Perfect Daily Grind)
Tại sao đa dạng hóa cây trồng là điều không thể thiếu của nông nghiệp bền vững
Hoạt động này bao gồm luân canh các loại cây trồng khác nhau qua các mùa hoặc năm để tránh những cạm bẫy của canh tác độc canh. Về bối cảnh, canh tác độc canh là hoạt động trồng một loại cây trồng trên một mảnh đất tại bất kỳ thời điểm nào. Mặc dù có một số lợi ích, nhưng chắc chắn có những nhược điểm đối với các phương pháp này – bao gồm cả việc thoái hóa đất.
Vì cà phê không phải là loại cây trồng được luân canh, nên người sản xuất phải tìm kiếm các phương pháp khác để đa dạng hóa
(Nguồn ảnh: Linkedin)
Phương pháp phổ biến
Vì ngày càng nhiều người tiêu dùng có nhu cầu về cà phê được trồng bền vững, nên các nhà sản xuất đang tận dụng kiến thức của mình để thực hiện các biện pháp canh tác hiệu quả kết hợp đa dạng hóa cây trồng.
(nguồn ảnh: Producer Roaster Forum)
Xen canh là một trong số đó. Theo chương trình Nghiên cứu và Giáo dục Nông nghiệp Bền vững, xen canh “là thuật ngữ bao hàm tất cả các hoạt động trồng hai hoặc nhiều loại cây trồng gần nhau – trên cùng một hàng hoặc luống, hoặc theo hàng hoặc dải đủ gần để tương tác sinh học”.
Có một số lợi ích khi xen canh, chẳng hạn như tối đa hóa năng suất trang trại và khuyến khích sử dụng hiệu quả hơn các nguồn tài nguyên – như nước, ánh sáng và chất dinh dưỡng. Theo thời gian, so với các hệ thống canh tác độc canh, xen canh cũng có thể làm tăng năng suất và cải thiện khả năng phục hồi của cây trồng trước sâu bệnh, cũng như dẫn đến tăng đa dạng sinh học (có những lợi thế riêng).
Sức khỏe của đất là điều cần thiết để sản xuất cà phê chất lượng và đa dạng hóa cây trồng thông qua xen canh có thể bảo tồn và cải thiện sức khỏe của đất. Hơn nữa, kỹ thuật canh tác bền vững này có thể làm giảm xói mòn đất và tăng chất hữu cơ, cố định nitơ và khả năng cung cấp phốt pho.
Ngoài xen canh, các kỹ thuật khác bao gồm trồng cây che phủ và cây đệm, giúp tạo bóng râm và bảo vệ khỏi gió, sương giá và nhiệt độ cao.
Đa dạng hóa cây trồng mang lại lợi ích gì?
(Nguồn ảnh: Access Travel)
Có thể nói lý do rõ ràng nhất để thực hiện các biện pháp đa dạng hóa cây trồng là để cải thiện tính bền vững tại trang trại và tăng khả năng phục hồi của người sản xuất cà phê trước biến đổi khí hậu - một vấn đề ngày càng khó có thể bỏ qua. Biến đổi khí hậu và chi phí nội bộ cao hơn đang ảnh hưởng đến rất nhiều sản lượng của người sản xuất. Thật không may, việc chuẩn bị cho tác động này là một thực tế quan trọng.
Một khối lượng nghiên cứu ngày càng tăng chắc chắn ủng hộ điều này. Trong một bài báo của National Geographic năm 2022, một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trong số cà phê, bơ và hạt điều, sản lượng cà phê sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do nhiệt độ toàn cầu tăng.
Giải mã mối liên hệ của các vấn đề
Tuy nhiên, không chỉ biến đổi khí hậu buộc người sản xuất cà phê phải đa dạng hóa các hoạt động canh tác của họ. Thị trường cà phê ngày càng biến động đã chứng kiến giá C đạt mức cao gần kỷ lục gần đây, mặc dù những người nông dân nhỏ vẫn chưa nhận được nhiều tiền hơn. Do đó, nhiều người đang chuyển sang các loại cây trồng thương mại khác.
(Nguồn ảnh: Perfect Daily Grind)
Hơn nữa, với mức độ di cư từ nông thôn ra thành thị ở các nước sản xuất đang gia tăng – cùng với khoảng cách tuổi tác ngày càng tăng trong việc trồng cà phê – việc giữ chân những người lao động có tay nghề cao tại các trang trại cà phê đang trở nên khó khăn hơn.
Vì vậy, đối với nhiều nhà sản xuất cà phê, những vấn đề phức tạp và có liên quan này làm dấy lên mối lo ngại về tương lai bền vững cho gia đình và sinh kế của họ. Ngoài ra, các đợt bùng phát dịch bệnh tàn khốc như la roya cho thấy sản xuất cà phê toàn cầu dễ bị tổn thương như thế nào. Đối với các nhà sản xuất, đất đai là một tài sản và mục tiêu là tối đa hóa sản lượng của tài sản đó. Sau trận dịch roya năm 2013 – đã xóa sổ tới 70% vụ thu hoạch của những người trồng cà phê ở Mỹ Latinh.
Bằng cách đa dạng hóa cây trồng, nông dân có thể tối đa hóa hiệu quả nông nghiệp trên đất đai của mình cũng như lợi nhuận tài chính, giúp họ không phải từ bỏ hoàn toàn việc sản xuất cà phê.
Đa dạng hóa cây trồng & an ninh tài chính
(nguồn ảnh: Civil eat)
Trồng nhiều loại cây trồng thương mại khác nhau có nghĩa là người sản xuất có thể đa dạng hóa nguồn thu nhập của họ – đây là một công cụ hữu ích để chống lại giá cà phê thấp và tình trạng mất an ninh lương thực. Chỉ riêng việc sản xuất cà phê thường không giúp tối đa hóa năng suất đất đai hoặc tạo ra thu nhập ổn định. Ông cho biết điều này là do cà phê chỉ được thu hoạch một lần mỗi năm và lợi nhuận của nó dựa trên thị trường cà phê (C-market) không ổn định – vì vậy giá cả thường dao động và duy trì ở mức thấp.
Thay vào đó, việc trồng nhiều loại cây trồng thích nghi với hệ sinh thái địa phương – chẳng hạn như chuối, bơ và cây lấy gỗ – có thể cho nhiều sản phẩm hơn trong mùa thu hoạch ngắn hơn. Với mức hỗ trợ và nguồn lực phù hợp, việc đa dạng hóa cây trồng có thể giúp người sản xuất cà phê làm việc hài hòa với đất đai của họ và cho phép họ tự chủ hơn về mặt tài chính.
Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể bắt đầu đa dạng hóa cây trồng của họ?
(Nguồn ảnh: Perfect Daily Grind)
Chuyển sang đa dạng hóa cây trồng không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, vì vậy các nhà sản xuất chắc chắn cần sự hỗ trợ từ các tác nhân khác trong chuỗi cung ứng. Việc theo kịp các xu hướng thị trường mới nổi - nhưng ổn định - là điều quan trọng.
Người sản xuất nên biết trước những gì?
Trước tiên, người sản xuất nên ưu tiên xác định phương pháp canh tác nào sẽ hiệu quả nhất để duy trì sức khỏe của đất. Thứ hai, họ nên cân nhắc loại cây trồng nào mà thị trường đang có nhu cầu, đồng thời cân bằng giữa các loại cây trồng có giá trị cao với những loại cây trồng phát triển tốt nhất với cà phê.
Ngoài ra, ca cao, gừng, nghệ và đậu phát triển tốt ở các trang trại cà phê ở độ cao thấp hơn, trong khi chia có thể phát triển ở những vùng có đầy đủ ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, quan trọng hơn, người mua không nên khuyến khích người sản xuất trồng các loại cây trồng mới nổi và các giống cà phê mà không có sự hỗ trợ và hậu thuẫn đáng kể.
(nguồn ảnh: Perfect Daily Grind)
Đa dạng hóa cây trồng tận dụng kiến thức bản địa và địa phương qua nhiều thế hệ để thúc đẩy đa dạng sinh học và củng cố sự ổn định kinh tế của người sản xuất – dẫn đến nhiều lợi ích.
Nhưng quá trình chuyển đổi sang áp dụng và triển khai các hoạt động này cần được thực hiện một cách kỹ lưỡng và cẩn thận, với sự hỗ trợ của các thương nhân và người rang xay cam kết xây dựng mối quan hệ cùng có lợi.
Nguồn tham khảo:
https://perfectdailygrind.com/2024/04/coffee-producers-crop-diversification-organic-farming/